Peritonitis
پریتونیت عبارت از التهاب حاد پرده صفاق است که می تواند اولیه یا ثانویه ، موضعی یا منتشر باشد . این بیماری التهابی جزو اختلالات تهدید کننده حیات محسوب می شود . وقتی حفره صفاقی آلوده می شود ، بدن ابتدا از خود واکنش التهابی نشان می دهد تا عفونت موضعی را لوکالیزه و محدود کند . این واکنش موضعی شامل اتساع عروق و افزایش نفوذپذیری کاپیلاری است که به لکوسیتها اجازه انتقال به محل و شروع عمل فاگوسیتوز میکروارگانیزم های تاثیر گذار را می دهد . این روند می تواند منجر به تشکیل آبسه یا تجمع فیبروس شود که تغییرات پاتولوژیک بعدی را به دنبال دارد .
- در صورت محدود شدن پریتونیت ، از انتشار آن جلوگیری می شود . در غیر این صورت عفونت گسترش یافته ، به اختلالات بعدی سیستمیک منتج می گردد .
- اتساع عروقی منجر به هایپرمی و جا به جایی مایعات می گردد . بدین ترتیب پاسخ بدن به روند عفونت به صورت شانت خون بیشتر به طرف ناحیه ملتهب است . مایع از فضای خارج سلولی به سمت حفره پریتوئن ، بافت همبند و مجرای گوارشی شیفت پیدا می کند و در آنجا جمع می شود ( فضای سوم ) . این شیفت مایعات به فضای خارج از عروق میتواند موجب کاهش چشمگیر حجم خون در گردش شود . این کاهش حجم خون ، موجب پرفیوژن ناکافی کلیه ها شده ، به نارسایی کلیوی همراه با عدم تعادل الکترولیتی می انجامد .
- در دستگاه گوارشی پریستالتیسم در پاسخ به پریتونیت آهسته شده یا متوقف می گردد و بدین ترتیب مجرای رودی به واسطه تجمع گاز یا مایع گشاد می شود . مایعی که به طور طبیعی از روه کوچک عبور کرده و برای جذب مجدد به کولون می رود ، در روده تجمع می یابد به طوری که حجم آن به ۷ الی ۸ لیتر در روز می رسد .
- توکسین ها و باکتری های عامل پریتونیت همچنین می توانند از طریق فضای صفاق وارد گردش خون شده ، منجر به باکتریمی و سپتیسمی می گردند (حمله باکتری به خون) .
- مشکلات تنفسی می تواند به واسطه افزایش فشار شکم و احشا بر دیافراگم ، به دلیل اتساع شدید روده و تجمع مایع در حفره صفاقی اتفاق بیفتد . بدین ترتیب دیسترس تنفسی شکل می گیرد و با افزایش زور تنفسی ، بیمار دچار درد می شود .
انواع پریتونیت
پریتونیت ممکن است اولیه باشد یا ثانویه باشد .
- پریتونیت اولیه
- پریتونیت ثانویه
پریتونیت اولیه یک عفونت حاد باکتریایی است که با پارگی احشا همراه نیست . این عفونت ممکن است به واسطه انتقال ارگانیزم هایی که در سایر مناطق بدن ایجاد عفونت کرده اند از طریق خون ایجاد شود .
پریتونیت ثانویه به دلیل نشت باکتری از طریق پارگی یا سوراخ شدگی یکی از احشای شکم اتفاق می افتد . همچنین واکنش های شیمیایی شدید ناشی از آنزیم های پانکراس ، شیره های گوارشی ، یا آزاد شدن صفرا به داخل حفره صفاق می تواند عامل پریتونیت ثانویه باشد .
مهمترین علل ایجاد پریتونیت شامل موارد زیر است :
- آپاندیسیت
- زخم معده
- دیورتیکولیت
- گانگرن کیسه صفرا
- انسداد گانگرنی روده کوچک
- فتق استرانگوله
- پیچ خوردگی روده
- عوامل طحالی یا کبدی
- حاملگی خارج از رحم
- تومور های پاره شده
- کولیت اولسراتیو
- جسم خارجی ناشی از تروما
- آلودگی حین جراحی
- دیالیز صفاقی
- شیمی درمانی داخل صفاقی
یافته های بالینی وابسته به زمان وقوع التهاب پریتوئن است و اینکه آیا بدن توانسته است روند التهاب را محدود کند یا عفونت گسترش یافته است . اما به طور کلی علائم زیر می تواند پرستار اورژانس را مشکوک به وقوع پریتونیت نماید :
- بیمار شدیدا بدحال بوده ، تمایل به خوابیدن در وضعیتی با پاهای خم شده دارد .
- بیمار در مقابل حرکت کردن مقاومت دارد .
- علائم درد شکمی با سرفه و هرگونه حرکتی ظاهر می شود . درد ممکن است تیز و لوکالیزه باشد ، و یا به شانه ها و قفسه سینه انتشار یابد .
- شکم سفت و شبیه چوب و متسع است .
- صداهای شکمی اغلب با پیشرفت التهاب قطع می شوند .
- در پریتونیت موضعی شکم در ناحیه گرفتار حساس است و گاهی حساسیت برگشتیی یا Rebund tenderness نیز وجود دارد . در پریتونیت منتشر ، حساسیت گسترده است .
- بیمار ممکن است تب بالا داشته باشد اما اندامها سرد هستند .
- تاکیکاردی در پاسخ به تب ایجاد می گردد .
- مخاط ها خشک و تورگور پوست ضعیف است .
- برون ده ادراری کاهش پیدا میکند .
- ممکن است به دلیل تحریک دیافراگم ، بیمار دچار سکسکه شود .
- بر اساس شدت پریتونیت ، اختلالات تنفسی نیز ظاهر می گردد.
- WBC افزایش یافته به مرز ۲۰۰۰۰۰/m3 میرسد . این افزایش همراه با بالا رفتن نوتروفیلها است .
مهمترین مداخلات درمانی غیر جراحی برای کنترل وضعیت پریتونیت شامل موارد زیر است :
- انفوزین مایعات وریدی
- کنترل دقیق و یک ساعته جذب و دفع مایعات
- جایگذاری لوله معده و NPO نگه داشتن بیمار
- تجویز اکسیژن
- کنترل ABG و بررسی وضعیت اکسیژناسیون و اسید – باز در بیمار
- کشت خون
- اندازه گیری مکرر BUN ، کراتینین ، سدیم و پتاسیم سرم
- بررسی عکس رادیوگرافی شکم از نظر وجود هوای آزاد در زیر دیافراگم که نمایانگر پارگی احشا است .
- توجه به علائم وقوع شوک سپتیک
- شروع آنتی بیوتیک وسیع الطیف پس از انجام آمایشات کشت
- آماده سازی بیمار برای اعزام به اتاق عمل جهت لاپاراتومی تشخیصی
Appendicitis
آپاندیسیت عبارت است از التهاب حاد زائده شکل آپاندیس است که به سکوم کولون چسبیده است . این زائده باریک حدود ۰٫۸ تا ۲٫۴ سانتیمتر طول داشته و محل آن در ریشه ایلیاک راست ، درست زیر دریچه ایلئوسکال است . التهاب این زائده شایعترین مشکل در ناحیه RLQ شکم است . در صورتی که مجرای آپاندیس بسته شود التهاب رخ می دهد و این التهاب منجر به عفونت می گردد . با ادامه التهاب ، موکوس به ترشح مایع ادامه می دهد ، آن قدر که فشار داخل مجرای آپاندیس از فشار وریدی بیشتر شده ، جریان خون آپاندیس متوقف می گردد . با ادامه این روند ، و افزایش فشار بر بستر عروقی ، ناحیه طی ۲۴ الی ۳۶ ساعت دچار هیپوکسی و گانگرن می شود .
- در صورتی که عفونت به آهستگی پیشرفت کند ، منجر به تشکیل آبسه های موضعی می گردد و در صورت پیشرفت سریع عفونت ، پریتونیت عارض می گردد .
مهمترین علائمی که پرستار اورژانس را مشکوک به آپاندیسیت می کند شامل موارد زیر است :
- درد اولیه با کولیک ، در ناحیه اپی گاستر یا دور ناف اولین علامت است . در خلال چند ساعت بعد از اولین حمله ، این درد به ناحیه RLQ منتقل می شود . البته این درد لوکالیزه نبوده و به هر جایی از شکم و پهلوها منتقل می شود .
- در مراحل نهایی التهاب ، درد بیشتر لوکالیزه بوده و در ناحیه RLQ مستقر می شود . به این ناحیه ، ناحیه مک بورنی می گویند که در میان ستیغ قدامی ایلیاک و ناف قرار دارد .
- دردی که با سرفه و حرکت بیشتر شده ، توسط خم کردن هیپ راست و زانو ها تخفیف یابد نمایانگر پاره شدن آپاندیس همراه با پریتونیت است .
- بی اشتهایی و تهوع ، با یا بدون استفراغ شایع بوده ، بعد از بروز درد اولیه رخ میدهد .
- حساسیت شکمی در لمس یک علامت شایع و معتبر است .
- سفتی عضلات در ناحیه حساس دیده می شود .
- یکی از علائم تشخیصی آپاندیسیت ، علامت روزینگ (Rosing) است . بدین ترتیب که اگر به ربع تحتانی چپ (LLQ) فشار وارد آورید ، درد رجوعی در ربع تحتانی راست (RLQ) احساس خواهد شد .
- حساسیت برگشتی یا rebund tenderness علامت دیگری است که معمولا به کار گرفتن آن باعث آزار بیمار خواهد شد . اما در موارد مشکوک کمک کننده است . روش انجام آن بدین صورت است که به دنبال برداشتن فشار وارده از روی ناحیه مک بورنی ، درد تیزی در این ناحیه ایجاد می شود .
- درجه حرارت بیمار بین ۳۷٫۲ تا ۳۸ درجه سانتیگراد متغیر است . در صورت افزایش درجه حرارت بدن احتمال پریتونیت وجود دارد .
- یافته های آزمایشگاهی نماینگر WBC بالای ۱۰۰۰۰ سانتی متر مکعب است .
به عنوان یک قانون در حضور علائم فوق باید بیمار مونث را از نظر التهابات ژنیکولوژی ، و بیماران مذکور را توسط آزمایشات رکتال از نظر پروستاتیت و سایر التهابات مجاری ژنیکولوژی مورد معاینه قرار داد زیرا درد و علائم ناشی از این التهابات از علائم آپاندیسیت پیروی می کند . مداخلات درمانی برای بیماران مشکوک به آپاندیسیت شامل موارد زیر است :
- NPO کردن بیمار
- تجویز مایعات وریدی
- قرار دادن بیمار در پوزیشن نیمه نشسته
- بررسی مکرر کیفیت درد و حساسیت شکمی
- کنترل علائم حیاتی و تب
- اجتناب از تزریق مسکن پیش از تشخیص قطعی
- آماده سازی بیمار برای انتقال به اتاق عمل
Acute cholecystitis
کوله سیستیت حاد عبارت از التهاب حاد کیسه صفرا است که در اکثر موارد با سنگ همراه است . اما باکتریهایی نظیر اشرشیاکولی که از طریق سیستم لنفاتیک و وریدی به کبد می رسند نیز می توانند باعث بروز کوله سیستیت حاد شوند . با التهاب کیسه صفرا ، صفرای جمع شده بازجذب می گردد و به عنوان یک ماده شیمیایی محرک برای دیواره کیسه صفرا عمل می کند که دارای اثرات سمی است . این امر منجر به التهاب و ادم کیسه صفرا شده ، به ایسکمی دیواره و نکروز و گانگرن آن می انجامد . پارگی دیواره کیسه نیز ممکن است رخ دهد . اگر پارگی کوچک و موضعی باشد ، آبسه شکل می گیرد . اما اگر پارگی بزرگ باشد ، منجر به پریتونیت می گردد .
حمله این بیماری ممکن است چند ساعت پس از مصرف مقدار زیادی غذای چرب شروع شود و اغلب در اواخر شب یا ساعات اولیه صبح روی می دهد :
- بیمار دچار یک درد مبهم و مداوم در ربع فوقانی راست شکم (RUQ) است که ممکن است به شانه راست و اسکاپولا انتشار یابد .
- تهوع و استفراغ وجود دارد و استفراغ موقتا از شدت درد می کاهد . مواد استفراغ شده سبز رنگ بوده حجم متوسطی دارند .
- کیسه صفرا ممکن است در لمس دردناک باشد
- در سمع صداهای روده آهسته است .
- در صورت سفتی و حساسیت شکمی ، احتمال پریتونیت وجود دارد .
هدف از درمان در دوره حاد ، کاهش روند التهاب و خلاصی از درد است :
- در صورت تهوع و استفراغ شدید ، جایگذاری لوله معده با هدف برداشتن فشار از روی معده کمک کننده است .
- در صورت شدید بودن درد می توان از دمرول ( مپریدین هیدروکلراید ) جهت کاهش درد و اسپاسم استفاده کرد . از مورفین استفاده نمی شود زیرا می تواند باعث اسپاسم اسفنگتر اودی (Oddi) و افزایش درد گردد .
- عوامل ضد اسپاسم نظیر آنتی کولینرژیک ها ( دی سیکلومین هیدروکلراید ) ممکن است برای شل کردن عضلات صاف مجاری صفراوی به کار رود .
- برای کنترل و کاهش تهوع و استفراغ از متوکلوپرامید توصیه می شود .
- در صورت عدم تسکین درد ، باید بیمار برای اعزام به اتاق عمل جهت کوله سیستکتومی آماده نمود .
Acute Pancreatitis
پانکراتیت حاد یک روند التهابی حاد و تهدید کننده حیات است که منجر به خود هضمی پانکراس توسط آنزیم های خودش می گردد . شدت پانکراتیت وابسته به وسعت التهاب و تخریب بافتی است و از ادم و التهاب خفیف تا نکروز همراژیک با خونریزی منتشر بافت پانکراس همراه با فیبروز و مرگ بافتی مشخص می گردد . هرگونه تروما یا صدمه ای که باعث انسداد مجرای پانکراتیک شود ، می تواند به بروز این اختلال بیانجامد . صدمه توکسیک سلولهای پانکراس نیز باعث آزاد شدن آنزیم های پانکراتیک ، شامل تریپسین ، الاستاز ، فسفولیپاز A ، لیپاز و کالیکرین می گردد .
در پانکراتیت حاد چها رروند پاتوفیزیولوژیک رخ می دهد :
- لیپولیز
- پروتئولیز
- نکروز عروق خونی
- التهاب
- به دنبال التهاب سر پانکراس و جلوگیری از جریان صفرا از طریق مجرای مشترک صفراوی ، زردی (icteric) اتفاق می افتد .
- هیپرگلیسمی زودگذر به دلیل ترشح گلوکاگون و کاهش ترشح انسولین به دلیل صدمه به سلول های جزایر لانگرهانس رخ می دهد
- پانکراتیت حاد باعث بروز افیوژن پلور چپ می گردد . این عارضه احتمالا وقتی آنزیم های پانکراتیک به صورت اگزودا از حفره صفاقی به حفره پلورال عبور می کنند ایجاد می شود . اتلکتازی و پنومونی نیز به خصوص در سالمندان رخ می دهد .
- نارسایی چند ارگانی به دنبال نکروز هموراژیک نکراتیک اتفاق می افتد و بیمار در معرض ARDS قرار می گیرد .
- اختلالات انعقادی مشکل دیگری است که ممکن است به مرگ بیمار بیانجامد . ترکیب تغییرات فیزیولوژیک در پانکراس باعث ترشح بافت فیبروزه و آنزیم ها به داخل جریان خون شده ، منجر به تغییر در انعقاد خون و ایجاد میکروترومبوس در بسیاری از کاپیلر ها می گردد . به این ترتیب و به دنبال مصرف عوامل انعقادی ، سندرم DIC شکل می گیرد .
- شوک عارضه دیگری است که به دنبال اتساع عروق محیطی ناشی از ترشح عوامل وازواکتیو ایجاد می شود .
- ایلئوس پارالیتیک به دنبال تحریک صفاق و نشت آنزیم های پانکراتیک به داخل حفره شکم ایجاد می گردد .
علت مراجعه این بیماران به بخش اورژانس ، درد مداوم و شدید شکمی است . علائم فیزیکی وسیع بوده ، بستگی به شدت التهاب دارد . این تظاهرات شامل موارد زیر است :
- درد شکمی با شروع ناگهانی در ناحیه میداپیگاستر یا LUQ ، با انتشار به پشت ، پهلو و شانه چپ . این درد مداوم بوده ، هنگام خوابیدن طاقباز به پشت تشدید می شود . گرفتن پوزیشن جنینی و یا نشستن با خمیدگی رو به جلو باعث کاهش درد می گردد .
- تب ، تاکی کاردی و افت فشار خون
- تهوع و استفراغ همراه با کاهش وزن
- گاهی زردی عمومی
- تغییر در رنگ آبی خاکستری در شکم و دور ناف ( علامت Cullen )
- تغییر رنگ آبی خاکستی در پهلو ها ( علامت Turner ) به دلیل نشت آنزیم های پانکراتیک به بافت جلدی از طریق حفره صفاقی
- کاهش یا محو صدا های شکمی ( ایلئوس پارالیتیک )
- در لمس نرم شکم ، وجود سفتی ، حساسیت و گاردینگ ناشی از پریتونیت . ممکن است توده قابل لمس در صورت ایجاد کیستهای کاذب پانکراتیک نیز حس شود .
- آسیت پانکراتیک که باعث ایجاد صدای دال در دق می شود .
- اختلالات تنفسی نظیر افیوژن پلور چپ ، آتلکتازی و پنومونی
- دیسپنه ، ارتوپنه و صدا های اضافی ریه
- افزایش آمیلاز و لیپاز سرم در عرض ۱۲ الی ۲۴ ساعت
- افزایش بیلی روبین و فسفاتاز قلیایی در حضور مشکلات کبدی
- بالا رفتگی نیمه چپ دیافراگم و افیوژن پلور چپ در عکس رادیوگرافی ریه
اهداف درمانی در وضعیت اورژانس شامل تخفیف درد ، تصحیح اختلالات مایعات و الکترولیتها و بهبود تهویه بیمار شامل موارد زیر است :
- بیمار رادر وضعیت جنینی و یا نشسته و خمیده رو به جلو قرار دهید .
- به منظور کاهش ترشحات آنزیم های کبدی بیمار را ناشتا نگه دارید
- انفوزیون مایعات وریدی را آغاز کنید
- به منظور کاهش فشار از روی معده و روده برای بیمار NGT بگذارید . این عمل باعث مهار ترشحات پانکراس و جلوگیری از ترشح شیره معده به داخل دئودنوم می گردد .
- تجویز آنتی اسید خوراکی توسط NGT و کلامپ کردن تیوب به مدت ۲۰ دقیقه ، باعث خنثی شدن اسید معده می گردد . این کار روی کاهش ترشحات قلیایی روده اثر می گذارد .
- بلوک کننده های هیستامینی نظیر رانیتیدن با کاهش ترشح اسید معده ، از فعال شدن ترشح آنزیم های پانکراس به واسطه وجود اسید ها جلوگیری می کند .
- تجویز آنتی کولینرژیک هایی نظیر دی سیکلومین هیدروکلراید ، با کاهش تحریک واگ ، تحرک مجرای گوارشی را کم کرده ، از ترشح آنزیم های پانکراس می کاهد . هنگام مصرف این داو ها باید مخاط دهان بیمار مرطوب نگه داشته شود .
- برای کنترل درد پانکراتیک حاد ، باید از دمپریدین هیدروکلراید (دمرول) استفاده شود زیرا کمترین اسپاسم را در عضلات صاف مجاری پانکراس و اسفنکتر اودی ایجاد می کند
- کنترل سطح اضطراب بیمار و کاهش ترشح اسید معده کمک می کند
- در صورت نیاز به اعزام بیمار به اتاق عمل جهت لاپاراتومی ، اقدامات لازم را انجام دهید .
Gastroenteritis
گاستروانتریت عبارت از التهاب دیواره موکوسی معده و روده کوچک بوده ، در ابتدا روده کوچک را گرفتار می کند . این بیماری می تواند ویرال یا باکتریال باشد که هر دو دارای تظاهرات مشابه بوده ، خود محدود شونده هستند ، مگر آنکه عوارضی همراه آنها ظاهر شود . بعضی متخصصین ، گاستروانتریت و دیسانتری را از هم جدا می کنند . در واقع دیسانتری روده بزرگ را گرفتار می کند ، در حالی که گاستروانتریت به روده کوچک آسیب می رساند . همچنین گاهی مسمومیت غذایی را نیز جزو گاستروانتریت محسوب می کنند .
- گاستروانتریت غذایی
- گاستروانتریت ویرال
- گاستروانتریت باکتریال
با ورود میکروارگانیزم ها به مجرای گوارشی ، پاسخ اتهابی ظاهر شده ، علائم گاستروانتریت غذایی به یکی از صورتهای زیر نمایان می گردد :
- ارگانیزم انتروتوکسین آزاد می کند که روی روده کوچک اثر گذاشته ، باعث التهاب موضعی می گردد که در نهایت به اسهال می انجامد ( مثل انتروتوکسین اشرشیاکلی و بعضی از شیگلا ها )
- ارگانیزم به روده کوچک نفوذ کرده ، باعث تخریب سلولی ، نکروز و زخم می گردد . اسهال اغلب محتوی WBC و RBC است ( مثل شیگلا و کامپیلوباکتر )
- ارگانیزم به اپیتلیوم مخاطی حمله می کند ، اما آن را سوراخ نمی کند . بدین ترتیب سلول های ویلی روده تخریب شده ، سوء تغذیه رخ می دهد ( مثل روتاویروس )
- اگر فلور طبیعی روده تغییر کند ، ارگانیزم های مهاجم به دیواره روده حمله می کنند . این وضعیت در افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند دیده می شود .
کلیه موارد فوق باعث افزایش تحریک مجرای گوارشی شده موجب می شود مایع و الکترولیت ها با سرعت بیشتری به داخل روده ترشح می گردد .
- ویروس های اپیدمیک می توانند جزو پاروویروسها باشند .
- ویروس از طریق دهانی – مقعدی ( fecal – oral) توسط غذا و آب وارد می شود .
- دوره کمون بین ۱۰ تا ۵۱ ساعت است .
- در دوره حاد بیماری ، ویروس قابل سرایت است .
به طور کلی سه نوع عمده گاستروانتریت باکتریایی وجود دارد :
- کامپیلوباکتری ( اسهال مسافرتی )
- اسهال اشرشیایی
- شیگلوزیس ( دیسانتری باسیلی )
- منابع کامپیلوباکتر ها شامل حیوانات اهلی و وحشی و پرندگان بوده ، انتقال از طریق آب و غذای آلوده به مدفوع ، تماس با حیوانات آلوده و یا از طریق دهانی – مقعدی صورت می گیرد . دوره کمون ۱ تا ۱۰ روز بوده ، ارگانیزم تا دو الی هفت هفته قابل سرایت است .
- منبع ای – کولایی (E.coli) انسان بوده . اغلب بدون علامت است . آلودگی توسط مصرف غذا و آب آلوده ایجاد می گردد .
- منبع شیگلوزی نیز انسان بوده ، انتقال دهانی – مقعدی مستقیم یا غیر مستقیم از یک فرد آلوده یا ناقل صورت می گیرد . دوره کمون ۱ تا ۷ روز است . بیماری طی مرحله حاد و تا ۴ هفته بعد قابل سرایت است . بیمار ممکن است تا ماهها بعد از بهبودی ناقل باشد .
تهوع و استفراغ در کلیه انواع گاستروانتریت دیده می شود ، اما معمولا محدود به ۱ تا ۲ روز اول است . همه افراد به طور کلاسیک دچار اسهال هستند . ماهیت و قوام مدفوع بستگی به عامل آن دارد :
- اسهال ویروسی اپیدمیک معمولا در عرض ۲۴ الی ۴۸ ساعت محدود می شود .
- اسهال روتاویروسی آبکی بوده تا ۸ روز باقی می ماند . ممکن است خونریزی رکتال نیز رخ بدهد .
- کامپیلوباکترها اسهال خونی بدبو ایجاد می کنند که تا ۲۰ تا ۳۰ بار در روز و به مدت ۷ روز باقی می ماند .
- E.coli ممکن است اسهال خونی یا غیر خونی داشته باشد . این اسهال تا ۱۰ روز به طول می انجامد .
- اسهال شیگلایی نیز با یا بدون خون بوده ، تا ۵ روز طول می کشد .
- این بیماران اغلب ظاهر ناخوش دارند .
- درجه حرارت ممکن است طبیعی و یا کمی بالا ، حداکثر تا ۳۹ درجه باشد .
- در حضور شیگلوز و کامپیلوباکتر ، تب گاهی به ۴۰ درجه نیز می رسد .
- میالژی یا درد عضلانی ، سردرد و بیقراری اغلب گزارش می شود .
- شکم دچار دیستانسیون خفیف بوده ، صداهای شکمی فعال هستند .
- حساسیت منتشر در لمس شکم وجود دارد .
- بر اساس میزان آب از دست رفته ، درجات مختلفی از دهیدراسیون به صورت خشکی مخاط و کاهش تورگور پوست ، افت فشار خون وضعیتی ، هیپوتانسیون و اولیگوری دیده می شود .
- کم آبی شدید می تواند منجر به مرگ گردد .
درمان به صورت حمایتی و بر اساس جایگزینی مایعات صورت می گیرد . این اقدامات شامل موارد زیر هستند :
- شروع مایعات وریدی با حجم متناسب با مقدار دفع بیمار
- کنترل علائم حیاتی
- کنترل جذب و دفع مایعات
- اندازه گیری پتاسیم سرم و افزودن پتاسیم به مایعات وریدی در صورت لزوم
- بررسی میزان استفراغ بیمار قبل از تجویز پتاسیم
- استراحت در تخت تا زمانی که استفراغ وجود دارد و اجتناب از حرکات سریع که می تواند تهوع را بدتر کند .
- اجتناب از نوشاندن آب ساده به بیمار ( زیرا فاقد الکترولیت است ) تا ۲۴ ساعت .
- استفاده از متوکلوپرامید با احتیاط برای کنترل استفراغ ( میتواند اسهال را تشدید کند )
رعایت نکات بهداشتی هنگام تماس با بیمار :
- شستشوی دستها بعد از هر تماس با بیمار
- جداکردن ظروف ، بشقاب و قاشق بیمار
- ضد عفونی کردن لگن و دستشویی بیمار بعد از هر بار استفاده
Acute Pyelonephritis
ادرار اصولا جزو مایعات استریل بدن است . اما ایجاد موارد غیر طبیعی در ساختمان سیستم ادراری ، احتمال ایجاد عفونت را به طور چشمگیری افزایش می دهد . عفونت مجاری ادراری (UTI) عبارت از عفونت این سیستم استریل است . پیلونفریت عبارت از عفونت باکتریایی درون کلیه ، پلویس و مجاری فوقانی ادراری بوده ، پیلونفریت حاد شامل عفونت باکتریایی فعال است . میکروارگانیزم ها معمولا از طریق مجرای تحتانی ادرار بالا رفته وارد پلویس می شوند . خون نیز می تواند عامل انتقال عفونت به کلیه ها شود . وجود باکتری در محل منجر به واکنش التهابی و حرکت WBC ها به خصوص پولی مورفونوکلوئر ها و مونوسیت ها به محل و ایجاد ادم موضعی می گردد .
پیلونفریت حاد باعث التهاب حاد بافت همبند ، نکروز سلول های توبولی و اسیب بافتی می گردد . پیشرفت روند التهاب به فیبروز یا اسکار می انجامد . بدین ترتیب کالیسها آسیب میبینند و اسکار به داخل بافت همبند پیشرفت می کند .
تظاهرات بالینی
علائمی که پرستار اورژانس باید به آن توجه کند شامل موارد زیر است :
- ناخوشی عمومی
- تب و لرز
- تاکی کاردی و تاکی پنه
- درد های پهلو و پشت
- حساس بودن زاویه دنده ای – مهره ای ( costovertebral angel )
- ناراحتی و کولیک شکمی
- تهوع و استفراغ
- سوزش ، فوریت در دفع و تکرر ادرار
- ناکچوری
- بروز در با وارد آوردن ضربه خفیف به پهلو ها
مداخلات اورژانس
اقدامات اولیه شامل موارد زیر است :
- پایین آوردن تب
- تسکین درد
- کشت ادرار
- شروع آنتی بیوتیک وسیع الطیف بعد از انجام کشت
Acute Glomerulonephritis
(nephrotic syndrome)
اکثر گلومرونفریتها به دلیل تجمع کمپلکس های ایمنی در گلومرول ایجاد می شوند . یک کمپلکس ایمنی از آنتی ژن و آنتی بادی تشکیل شده است . آنتی ژن می تواند بافت طبیعی کلیه نظیر غشای پایه گلومرولی و توبولی و یا محلول در مایعات بدن نظیر خون باشد . باکتری ها و ویروس ها نیز مثال هایی از آنتی ژن ها هستند . بنابراین تماس با باکتری ها ، ویروس ها ، دارو ها یا سایر توکسین ها عاملی برای ایجاد صدمات ناگهانی گلومرولی است .
واکنش آنتی ژن و آنتی بادی می تواند منجر به تشکیل کمپلکس ایمنی ، مستقیما در داخل و یا خارج بافت گلومرول گردد . وجود کمپلکس های ایمنی باعث تحریک بسیاری از واسطه ها نظیر کمپلمانها ، لکوسیتها و پروتئین های انعقادی شده ، به بافت کلیوی صدمه می زند . یکی از پاسخ های عمده ، پارگی غشای سلولی ، ادم موضعی ، حرکت ماکروفاژها و نوتروفیل ها به محل التهاب و فعال شدن پلاکتهاست .
تظاهرات بالینی
علائم گلومرونفریت حاد ناگهانی بوده ، به طور متوسط ۱۰ روز بعد از وقوع عفونت ظاهر می شود . علائم این بیماری که به آن سندرم نفروتیک حاد نیز می گویند شامل موارد زیر است :
- ادم صورت ، پلکها ، دست ها و سایر بافتها و سایر بافتهای بدن
- خستگی ، کمبود انرژی ، بی اشتهایی
- افزایش فشار خون از خفیف تا متوسط
- تهوع و استفراغ
- علائم احتقان گردش خون به دلیل احتباس آب و نمک از جمله اتساع وریدهای گردنی
- مشکلات تنفسی ، دیس پنه شبانه ، ارتوپنه و تنگی نفس فعالیتی
- تغییر در الگوی ادرار به صورت دیزوری و کاهش حجم ادرار
- تغییر در رنگ ادرار به صورت هماچوری
- سمع صدای رال مرطوب و S3 در معاینه قلب و ریه
- مثبت شدن هماچوری ، پروتئین اوری و افزایش اسیدیته در آزمایش کامل ادرار
- طبیعی بودن کراتینین ، اما افزایش BUN خون
مداخلات درمانی
هنگام بستری شدن بیمار مبتلا به سندرم نفروتیک در بخش اورژانس ، اقدامات زیر باید صورت گیرد :
- کنترل وزن و سپس دادن استراحت مطلق به بیمار
- محدودیت آب و نمک
- کنترل دقیق جذب و دفع مایعات
- تحت نظر داشتن تهوع و استفراغ
- تجویز دیوریتیک طبق دستور
- تجویز آنتی بیوتیک ، بخصوص پنی سلین ، اریترومایسین ، آزیترومایسین
- در صورت لزوم تجویز داروی ضد فشار خون
- بررسی نیاز به انجام دیالیز
منبع : کتاب جامع فوریت های پرستاری
تالیف : ملاحت نیک روان مفرد ( عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی )
تهیه تنظیم و گرد آوری : صادق دهقانی زاده
سلام من شرانی هستم.رشته تحصیلی بنده مهندسی است ولی به دلیلی( مرگ برادرزاده ام ) دارم در مورد انسداد روده در کودکان مطالعه میکنم. اگر ممکن است مطالبی، شبیه به مطلب التهاب شکمی با یا بدون پارگی احشاء، در خصوص انسداد روده در سایت قرار دهید. سایت خیلی خوب است و مطلب کاملی همراه با کلیپ های مناسب در مورد التهاب شکم قرار داده اید. خداوند به شما توفیق دهد. منتظر پاسخ شما از طریق ایمیل هستم. خدا نگهدار شما و خانواده محترم باد.
سلام.
استاد عزیز من چند روزه با سایتتون آشنا شدم.فوق العادست.
سلام خسته نباشی دمت گرم فقط میشه یه مطلب راجب سرم ها دربالین بنویسی
خیلی ممنون از سایت عالی و بسیار مفید شما
اطلاعات خیلی مفیدی دارید ممنون میشم بازم از این مطالب برامون بزارید
موفق باشید