مانیتورینگ فشار خون شریانی

Intra – arterial Blood Pressure Monitoring

iBP مانیتورینگ فشار خون شریانی در شرایط خطیری که به نوعی بر برونده قلبی ، پرفیوژن بافتی و یا وضعیت حجم مایعات در گردش موثر هستند ، اندیکاسیون دارد . سیستم مانیتورینگ فشار خون داخل شریانی جهت سنجش مداوم سه پارامتر فشار خون شامل : فشار خون سیستولیک (SBP) ، فشار خون دیاستولیک (DBP) و فشار متوسط شریانی (MAP) طراحی شده است .

وارد سازی کاتتر و تست آلن

چندین شریان محیطی برای جایگیری کاتتر و مانیتورینگ طولانی مدت فشار موجود است اما محلی که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد شریان رادیال است . شریان فمورال نیز سرخرگ بزرگتری است که گاها کانوله می شود . تنها در صورتی که امکان دسترسی به سایر شریان ها مقدور نباشد ، از شریان های کوچکتری همچون سرخرگ پشت پایی ، آگزیلار و یا براکیال استفاده می شود .

• مزیت عمده استفاده از شریان رادیال ، تامین پرفیوژن بافتی کافی دست از طریق شریان اولنار و قوس پالمار در بیشتر افراد است .
• پیش از کانولاسیون شریان رادیال ، اطمینان از وجود گردش خون جانبی که می بایست بوسیله داپلر و یا تست آلن بررسی شود ، ضروری است .

مداخلات پرستاری

محاسبه MAP بصورت دستی یا با ماشین حساب و با احتساب دو برابر بودن زمان دیاستول در مقایسه با سیستول ، طبق فرمول زیر می باشد :

فشار پرفیوژن :

MAP بالاتر از ۶۰ mmHg جهت تامین خونرسانی شریان های کرونر لازم است . MAP بالاتر جهت تامین خونرسانی به مغز و کلیه ها لازم به نظر می رسد . MAP در محدوده ۷۰ – ۹۰ mmHg ، جهت کاهش بار کاری بطن چپ (LV workload ) در بیماری های فلبی ، ایده آل تلقی می شود . در بیماران تحت اندارترکتومی کاروتید یا جراحی مغز و اعصاب ، MAP در محدوده ۹۰ – ۱۱۰ mmHg جهت افزایش خونرسانی مغزی مناسب تر است . پایش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در کنار MAP به عنوان شاخص هدایتگر در کنترل صحت پرفیوژن کاربرد دارد . بدن جهت حفظ فشار خون با انفباض عروق محیطی به کاهش برون ده قلبی پاسخ جبرانی می دهد ، در این شرایط ممکن ست MAP به میزان ثابتی باقی بماند ، اما فشار نبض ( تفاوت بین فشار سیستول و دیاستول ) کاهش می یابد .

فشار نبض :

مثالی بالینی برای بیان بررسی پرستاری همودینامک را در بیماری که روز دوم پس از CABG را میگذراند میتوان دید . انفوزیون دوپامین و سدیم نیتروپروساید به وی ، به تازگی متوقف شده و ۲۰mg فروزماید وریدی دریافت کرده است . طی دو ساعت گذشته ، ۸۰۰ سی سی ادرار از طریق سوند ادراری دفع کرده است ، فشار متوسط شریانی او ۸۰ mmHg است اما فشار نبض وی به ۳۰ mmHg کاهش پیدا کرده ( BP از ۱۲۰/۶۰ به ۱۰۰/۷۰ رسیده است ) ، سرعت ضربان قلب وی از ۹۰ bpm به ۱۱۰ bpm افزایش یافته است . این شرایط بالینی پس از تجویز فروزماید غیر معمول تلقی نمی شود ، اما فشار نبض پایین و ضربان قلب افزایش یافته میتواند بر هیپوولمی دلالت کند . پرستار مسئول وی MAP Trend ( روند افزایش یا کاهش MAP ) را مانیتور خواهد کرد . در صورتیکه MAP کاهش یابد و علائم کاهش برون ده قلبی در وی نمایان شود ، پزشک معالج وی در جریان قرار خواهد گرفت . در غالب شرایط غیر اورژانسی توجه به Trend فشار شریانی (روند کمی شاخص ) ارزشمندتر از سنجش صرف عدد آن می باشد .

فشار خون از طریق کاف :

در صورتی که مسیر شریانی خارج شود و یا اعتباری به آن نباشد ( موثق نباشد ) ، اندازه گیری فشار خون از طریق بازوبند میتواند به عنوان سیستم جایگزین تلقی شود ، در بیماران دارای فشار خون طبیعی که حجم مایعات در گردش آنها در وضعیت عادی قرار دارد ، اختلاف ناچیزی در مقادیر حاصله از سیستم بازوبند و مسیر شریانی وجود دارد . در شرایطی که برونده قلبی پایین است یا بیمار در شوک باشد ، شرایط متفاوت است . در چنین شرایطی این نگرانی وجود دارد که مقادیر حاصله از بازوبند موثق نباشد ، زیرا بدیل افزایش انقباض عروق محیطی ، اخذ مسیر شریانی لازم است . مقایسه فشار خون حاصله از بازوبند و مسیر شریانی پس از دسترسی به مسیر شریانی معمول است .

• بر اساس مطالعه ای که در بیماران هیپوتانسیو انجام شده است ، MAP محاسبه شده حاصل از مقادیر بازوبند با MAP محاسبه شده از مسیر شریانی مشابه بوده است .
• اگرچه در بیماران هیپوتانسیو ، مقادیر حاصله از کاف فشار خون ، در صورتی که در زانو و یا مچ پا قرار گرفته باشد ، از صحت کمی برخوردار است .

کالیبراسیون ابزاری :

جهت حصول اطمینان از صحت و دقت مقادیر فشار همودینامیک خوانده شده توسط ابزار ، دو سنجش پایه ضروری است :

• کالیبراسیون سیستم با فشار اتمسفر یا به عبارت دیگر صفر کردن ترانسدیوسر (Zeroing)
• تعریف محور فلبواستاتیک بر اساس ارتفاع قرار گیری ترنس دیوسر که بعبارتی سطح بندی ترانس دیوسر (Leveling) خوانده می شود .

صفرکردن ترانس دیوسر

Zeroing جهت کالیبره کردن تجهیزات با فشار اتمسفر یا صفر دادن ترانس دیوسر ، نزدیکترین شیر سه راهی به ترانس دیوسر در جهتی چرخوانده می شود که ترانس دیوسر به سمت هوای اتاق باز شود ( فشار اتمسفر ) و از آن طرف با سیستم شستشو و بیمار ارتباطی نداشته باشد . سپس با تغییر تنظیمات سیستم مانیتورینگ و نمایش “۰” در مانیتور که فشار اتمسفر را همتراز می کند مواجه هستیم . فشار صفر نیست ، بلکه معادل با ۷۶۰ mmHg در سطح دریاست ، استفاده از صفر برای نشان دادن فشار اتمسفر ، حد پایه ای مناسب برای رسیدن به اهداف ما در سنجش وضعیت همودینامیک را فراهم میکند .

تراز کردن ترانس دیوسر :

Leveling تراز کردن تراس دیوسر با صفر کردن تفاوت دارد . این پروسه ، هم ردیف کردن ترانس دیوسر با دهلیز چپ است . هدف از این کار ، هم تراز کردن رابطه مایع – هوا با دهلیز چپ در جهت اصلاح فشار هیدرواستاتیک عروق ، بالاتر و پایین سطح قلب است . می توان از تراز یا نور لیزر برای اطمینان از قرار داشتن به موازات محور مرجع فلبواستاتیک استفاده کرد .

سخن مدیر مسئول

با عرض سلام خدمت همه دوستان و همراهان ایستگاه پرستاری امیدوارم مطلبی که براتون آماده کردیم مورد رضایت و استفاده شما عزیزان واقع شده باشه جا داره یک تشکر ویژه داشته باشم از سرکار خانم حسن پور همکار عزیزم که زحمت ترجه این مطلب رو کشیدن و وقت گرانبهای خودشون رو به ایستگاه پرستاری اختصاص دادن . از همه دوستان عزیز خواهشمندم چنانچه این مطلب رو مناسب دیدید بین سایر همکاران نیز به اشتراک بگذارید .