اختلالات تشنجی – Seizure Disorders

افزودن به سبد خرید

seizuredisorders

Seizures تشنج در واقع دوره هایی از فعالیت های غیر طبیعی حسی ، حرکتی ، خودکار و یا روانی ( یا ترکیبی از تمام عوامل مذکور ) است که از تخلیه ناگهانی و بیش از حد بار الکتریکی سلول های عصبی مغز ناشی می شود . در این اختلال بخشی از مغز یا تمامی آن درگیر می باشد .

در تقسیم بندی بین المللی تشنج ها ، آنها را به دو دسته تشنج های منطقه ای ( Partial ) و تشنج های عمومی ( Generalized ) گروه بندی می کنند ، تشنج های منطقه ای فقط در یک بخش از مغز آغاز می شوند اما در تشنج های عمومی تخلیه بار الکتریکی در تمامی مغز اتفاق می افتد . در حملات تشنجی منطقه ای ساده ، هوشیاری سالم باقی می ماند ، اما در حملات تشنجی منطقه ای مرکب هوشیاری با اختلال مواجه می گردد . تشنج های طبقه بندی نشده ، از آن جهت به این نام خوانده می شود که اطلاعات موجود در رابطه با آنها کامل نیست .

  • حملات منطقه ای
  • حملات عمومی

( حملاتی که به طور موضعی آغاز می گردند )

حملات منطقه ای ساده ( دارای نشانه های ساده ، عموما بدون اختلال در سطح هوشیاری )

  • دارای نشانه های حرکتی
  • دارای نشانه های بدنی – حسی یا اختصاصا حسی
  • دارای نشانه های خودکار یا غیر ارادی
  • دارای اشکال مرکب

حملات منطقه ای مرکب ( دارای نشانه های مرکب ، عموما همراه با اختلال در سطح هوشیاری )

  • فقط همراه با اختلال در سطح هوشیاری
  • دارای نشانه های شناختی
  • دارای نشانه های عاطفی
  • دارای نشانه ای روانی – حسی
  • دارای نشانه های روانی – حرکتی ( اتوماتیز- automatisms )
  • دارای اشکال مرکب

( تشنجی یا غیر تشنجی ، دوطرفه و دارای تقارن ، بدون شروع موضعی )

  • حملات تشنجی تونیک – کلونیک
  • حملات تشنجی تونیک
  • حملات تشنجی کلونیک
  • حملات تشنجی Absence ( صرع کوچک )
  • حملات تشنجی میوکلونیک ( صرع دوطرفه گسترده )
  • حملات تشنجی طبقه بندی نشده

علت بروز تشنج را می توان نوعی آشفتگی و اختلال الکتریکی در سلول های عصبی بخشی از مغز دانست که سبب می شود این سلول ها به تخلیه غیر طبیعی ، کنترل نشده و تکرار شونده بار الکتریکی خود بپردازند . تشنج در واقع بازتابی از این نوع تخلیه مفرط بار الکتریکی در نرونهاست و می تواند به صورت از بین رفتن هوشیاری ، فعالیت های حرکتی مفرط یا فقدان حرکت و تونسیته عضلانی ، اختلالات رفتاری ، ادراکی ، حسی و خلقی تظاهر پیدا کند .

علل خاص بروز تشنج گوناگون هستند که می توان آنها را به دو دسته ایدیوپاتیک ( نقایص تکاملی و ژنتیکی ) و اکتسابی تقسیم بندی کرد . از میان علل به وجود آورنده ی حملات تشنجی اکتسابی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

  • بیماری مغزی – عروقی
  • هیپوکسمی به هر علت شامل نارسایی عرقی
  • تب ( در دوران کودکی )
  • آسیب دیدگی سر
  • افزایش فشار خون
  • عفونت های سیستم عصبی مرکزی
  • وضعیت های توکسیک و متابولیک ( مثل نارسایی کلیوی ، کاهش سدیم خون ، کاهش کلسیم خون ، کاهش گلوکز خون و سموم آفت کش )
  • تومور های مغزی
  • قطع دارو و الکل
  • آلرژی ها

رسیدگی های پرستای در خلال بروز حملات تشنجی

مسئولیت اصلی پرستار مشاهده و گزارش توالی و ترتیب نشانه های به وجود آمده است . ماهیت حملات تشنجی معمولا نوع درمان مورد نیاز را مشخص می نماید قبل از بروز تشنج و در خلال آن موارد زیر باید بررسی و ثبت شوند :

  • پیشامد ها و اختلالات قبل از بروز تشنج ( تحریک های بویایی ، تحریک های شنوایی و بینایی ، تحریک های لامسه ای ، اختلالات روحی یا روانی ، خواب و هیپرونتلاسیون )
  • وقع پیش درآمد یا اورا Aura ( علامت اخطار دهنده و شومی که می تواند دیداری – شنیداری و یا بویایی باشد )
  • اولین اقدامی که بیمار هنگام تشنج انجام می دهد ، ناحیه شروع حرکات تشنجی یا سفتی در بدن ، خیره و ثابت شدن هر دو چشم و وضعیت سر بیمار حین شروع تشنج . این اطلاعات نشانه هایی را جهت پی بردن به محل کانون تولید تشنج در مغز ، ارایه می دهند ( در ثبت گزارش باید ذکر شود که مرحله شروع تشنج مشاهده شده است یا نه و این نکته دارای اهمیت می باشد ) .
  • نوع حرکات به وجود آمده در بخش های درگیر بدن
  • نواحی درگیر در بدن ( رو انداز بیمار را برداشته و بدن وی را در معرض دید قرار دهید )
  • اندازه هر دو مردمک ، آیا چشم ها باز هستند ؟
  • وجود یا عدم وجود حرکات خودکار یا اتوماتیک (فعالیت های حرکتی غیر ارادی نظیر ملچ ملچ کردن دهان یا انجام عمل بلع)
  • بی اخیاری در دفع ادرار یا مدفوع
  • طول مدت هر مرحله از حمله تشنجی
  • عدم هوشیاری در صورت بروز و طول مدت آن
  • وجود هر نوع فلج یا ضعف آشکار در دست ها و پاها پس از حمله
  • عدم توانایی سخن گفتن پس از بروز حمله
  • حرکات انجام شده در پایان حمله
  • خوابیدن یا نخوابیدن بیمار پس از بروز حمله
  • وضعیت شناختی ( کانفیوز هست یا نه ) پس از بروز حمله

علاوه بر جمع آوری اطلاعات در رابطه با حمله ی تشنجی ، مراقبت های پرستاری شامل پیشگیری از بروز آسیب دیدگی و حمایت بیمار نیز می باشد . حمایت از هر دو بعد جسمی و روحی را در بر می گیرد . پیامد هایی نظیر اضطراب ، خجالت و دستپاچگی ، خستگی ، و افسردگی نیز می توانند برای بیمار مخرب و ناراحت کننده باشند .

images

رسیدگی های پرستاری بعد از بروز حملات تشنجی

بعد از آنکه بیمار حملات تشنجی را پشت سر گذاشت ، نقش پرستار در ثبت حوادثی که منجر به بروز تشنج شده یا درد خلال مدت آن به وقوع پیوسته ، همچنین در پیشگیری از بروز عوارض ( آسیپیراسیون ، آسیب دیدگی ) اهمیت می یابد . بیمار در این زمان در معرض خطر هایپوکسی ، استفراغ و آسپیراسیون تنفسی قرار دارد . برای جلوگیری از بروز عوارض ، بیمار در وضعیت خوابیده به پهلو قرار داده می شود تا تخلیه ترشحات دهان به راحتی صورت پذیرد ، راه هوایی باز بماند ، از آسپیراسیون جلوگیری شود و در صورت نیاز ، ساکشن انجام گیرد .

اقدامات احتیاطی در رابطه با تشنج باید آغاز گردد که شامل در دسترس بودن تجهیزات کامل ساکشن ، همراه با سوند مخصوص ساکشن و airway دهانی می باشد . تخت باید در وضعیتی پایین و نزدیک به زمین باشد و نرده های کناری آن بالا آورده شود و در صورت ضرورت و برای پیشگیری از آسیب دیدگی بیمار از بالشتک های مخصوص کنار نرده استفاده گردد .

بیمار ممکن است خواب آلوده بوده و پس از این پیشامد تمایل به خوابیدن داشته باشد ، همچنین احتمال دارد وقایعی که منجر به بروز تشنج شده و نیز وقایعی که در دوره زمانی کوتاه پس از آن اتفاق افتاده را به یاد نیاورد .

 

Epilepsies صرع در واقع مجموعه ای از سندروم هاست که با حملات تشنجی تکرار شونده و بدون علت تحریک کننده مشخص می گردد . سندرم های صرعی توسط الگو های اختصاصی بالینی نظیر سن آغاز ، تاریخچه و سابقه خانوادگی و نوع حملات تشنجی طبقه بندی می شوند . انواع صرع را می توان با توجه به چگونگی بروز حملات ، متداول ترین سندرم های متعلق به تشنج های عمومی و متداول ترین سندرم های متعلق به تشنج های منطقه ای از هم متمایز کرد . صرع می تواند اولیه ( ایدیوپاتیک ) یا ثانویه باشد . در صرع ثانویه علت صرع مشخص بوده و صرع در واقع نشانه ای از یک اختلال زمینه ای دیگر مثل تومور مغزی می باشد .

صرع حدود ۳% از افراد را در مراحل مختلف زندگی تحت تاثیرقرار داده و مبتلا می سازد . بیشترین اشکال صرع در دوران کودکی به وقوع می پیوندد . بهبود روند درمان اختلالات مغزی – عروقی ، آسیب دیدگی های سر ، تومور های مغزی ، مننژیت ها و انسفالیت ها سبب شده تا تداد بیمارانی که پس از بهبودی با خطر تشنج روبرو می شوند ، افزایش یابد . پیشرفت های حاصل شده در EEG هم به تشخیص صرع کمک نموده است . باید به عموم مردم در رابطه با بیماری صرع آموزش داد تا این بیماری به عنوان مایه ننگ در نظر گرفته نشود و بدین ترتیب افراد بیشتری تشخیص بیماری را بپذیرند و به آن اذعان نمایند .

اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد حساسیت نسبت به برخی انواع صرع جنبه ارثی دارد ، اما علت بروز صرع در بسیاری از مردم نامعلوم می باشد .

  • صرع می تواند به دنبال آسیب دیدگی های حین زایمان ، اشکال و اختلال در استفاده از اکسیژن در نوزادان ، آسیب دیدگی های سر ، برخی بیماری های عفونی ( باکتریایی ، ویروسی ، انگلی ) ، سمیت ( مونواکسید کربن و مسمومیت با سرب ) ، مشکلات مربوط به جریان خون ، تب ، اختلالات تغذیه ای و سوخت و سازی و مسمومیت با الکل یا مواد مخدر ، پدید آید .
  • علاوه بر موارد ذکر شده ، صرع همراه با تومور های مغزی ، آبسه ها و ناهنجاری های مادرزادی نیز ایجاد می شود . در بیشتر نمونه های مبتلا به صرع ، علت بروز آن ناشناخته است ( ایدیوپاتیک )

پاتوفیزیولوژی

کلیه پیام ها در بدن توسط نورون های (سلول عصبی) مغزی و به وسیله ی تخیله الکتروشیمیاشی انرژی که در سراسر طول آنها انجام می گیرد ، حمل می شوند . هنگامی که سلولهای عصبی شروع به انجام وظیفه می نمایند ، انتقال و جابجایی ایمپالس ها نیز به طور ناگهانی آغاز می گردد. گاهی اوقات ، این سلولها یا گروهی از سلول ها بعد از اتمام وظایف خود همچنان در حال تحریک باقی می مانند. در خلال دوره ای تخلیه الکتریکی ناخواسته ، بخش هایی از بدن که توسط این سلول های غیر عادی کنترل می شوند ، حرکات نامتعادلی از خود بروز می دهند . دامنه ی اختلال عملکرد ها از حالت خفیف تا ناتوان کننده متغیر بوده و اغلب سبب از بین رفتن هوشیاری بیمار می گردد.

وقتی این نوع تخلیه ی الکتریکی غیر طبیعی و کنترل نشده به طور مکرر انجام می پذیرد ، در آن صورت بیمار به صرع مبتلا شده است. قوای عقلانی بیمار در بیماری صرع دچار اختلال نمی گردد. بیماران مبتلا به صرع در صورت عدم وجود ناتوانایی های دیگر در سیستم عصبی یا مغز ، از قوای عقلانی برابر با سایر افراد دیگر ، برخوردارند. صرع هم معنا با بیماری یا عقب ماندگی نیست. هرچند بسیاری از افرادی که به دلیل صدمات عصبی شدید دچار ناتوانایی های تکاملی گشته اند ، اغلب دارای صرع نیز می باشند .

تضاهرات بالینی

بسته به محل نرونهای در حال تخلیه ، دامنه تشنج ها متفاوت است و می تواند از حالت خیره نگریستن ساده تا حرکات تشنجی طولانی همراه با فقدان هوشیاری تغییر کند . الگوی اولیه حملات ، نشان دهنده ناحیه ای از مغز می باشد که حملات تشنجی از آن جا نشات گرفته اند .

  • حملات منطقه ای ساده
  • حملات منطقه ای مرکب
  • حملات عمومی
در حملات منطقه ای ساده ، تنها یک انگشت با یکی از دستها دچار لرزش می شود یا دهان به نحو غیر قابل کنترلی پرش پیدا می کند . فرد ممکن است به شکل غیر قابل فهمی صحبت نماید یا دستخوش سرگیجه گردد ، همچنین طعم ها بوها ، تصاویر یا اصوات نامعمول یا ناخوشایندی را تجربه نماید اما هوشیاری وی از بین نمی رود .
در حملات منطقه ای مرکب ، فرد یا بی حرکت باقی می ماند یا به طور خودکار حرکاتی را انجام می دهد که در هر حال تناسبی با زمان و مکان ندارد یا ممکن است دچار هیجانات بیش از حد ناشی از ترس ، عصبانیت ، شعف یا تحریک پذیری گردد . بعد از به پایان آمدن تظاهرات ، بیمار گذراندن این مرحله را به خاطر نمی آورد .
  • در حملات عمومی که قبلا تحت عنوان صرع بزرگ شناخته می شدند ، هر دو نیمکره مغز ، درگیر هستند و در نتیجه هر دو نیمه بدن از خود واکنش نشان میدهند.
  • در این نوع صرع کل بدن دچار سفتی شدید شده و با پرش ها و تکانهای عضلانی که به طور متناوب از حالت شل به حال انقباض در می آید ( انقباض های تونیک – کلونیک عمومی ) ، دنبال می شود .
  • انقباض همزمان دیافراگم و عضلات قفسه سینه ، حالتی را ایجاد می کنند که به فریاد صرعی معروف است .
  • زبان اغلب جویده می شود و بیمار دچار بی اخیاری ادرار مدفوع می گردد .
  • بعد از ۱-۲ دقیقه ، حرکات تشنجی فروکش می نمایند ، بیمار آرام و بدن وی شل شده و در کمای عمیق فرو می رود ، در حالی که با سر و صدا نفس می کشد .
  • تنفس در این زمان عمدتا شکمی است .
  • بعد از به هوش آمدن ( پس از تشنج ) ، بیمار اغلب دچار کانفیوز بوده و به سختی بیدار می شود و ممکن است ساعت ها در خواب باشد .
  • بیشتر بیماران از سر درد و درد عضلانی ، خستگی و افسردگی شکایت دارند .
بررسی و یافته های تشخیصی
  • هدف از بررسی و شناخت تشخیصی ، تعیین نوع حملات تشنجی ، دفعات وقوع و شدت آنها ، و عواملی است که سبب تسریع در بروز این حملات می گردند .
  • تاریخچه ای از وضعیت تکاملی بیمار گرفته می شود که شامل حوادث حین حاملگی و زایمان ، و جستجو برای یافتن شواهدی دال بر وجود آسیب دیدگی های قبلی می باشد .
  • در رابطه با وجود بیماری یا آسیب دیدگی های سر که موجب ابتلای مغز به این عارضه شده اند نیز سوالاتی از بیمار به عمل می آید.
  • علاوه بر معاینات فیزیکی و عصبی ، معاینات تشخیصی که شامل مطالعات بیوشیمیایی ، هماتولوژیکی و سرولوژیکی می باشد ، نیز انجام می شود .
  • برای شناسایی ضایعات ساختمانی نظیر ناهنجاری های کانونی ، ناهنجاری های قلبی – عروقی و تغییرات دژنراتیو مغزی ، از MRI استفاده می شود .
  • EEG نیز در گروه عمده ای از بیماران مبتلا به صرع ، شواهد و یافته های تشخیصی ارایه داده و به طبقه بندی نوع حملات کمک می کند .
  • امواج غیر طبیعی EEG معمولا در فاصله ی زمانی بین حملات نیز ادامه یافته و اگر آشکار و واضح نباشد می توان با هیپرونتیلاسیون یا در خلال دوره خواب ، به وجود آنها پی برد .
  • برای بررسی عملکرد سلول های مغزی منفرد ، می توان میکروالکترود هایی را به طور عمقی به مغز وارد کرد . البته این مسئله را نیز باید خاطر نشان کرد که برخی افراد مبتلا به حملات تشنجی ممکن است EEG طبیعی داشته باشند و افرادی که هرگز دجار حملات تشنجی نشده اند دارای EEG غیر طبیعی باشند .
  • تله متری و تجهیزات کامپیوتریزه ، قادرند EEG را در حالیکه بیمار مشغول انجام فعالیت های طبیعی می باشد ، بر روی نوارهای کامپیوتری ثبت و ذخیره نمایند .
  • ضبط ویدیویی حملات که به طور همزمان با تله متری EEG صورت می پذیرد ، در تعیین نوع حملات ، طول مدت و وسعت آن مفید واقع می شوند . این نوع روش های پایش می توانند درمان صرع های شدید را تغییر دهند .

m_jpg20003fa

  • توموگرافی کامپیوتری با انتشار فوتون منفرد (SPECT) از جمله دیگر روش هایی است که گاهی اوقات در مطالعات تشخیصی مورد استفاده قررا می گیرد . روش مذکور برای شناسایی نواحی ایجاد کننده صرع سودمند می باشد تا متعاقبا بتوان به برداشت نواحی مغزی دچار تشنج از طریق عمل جراحی اقدام نمود .

abnormal-brain-mris-in-epilepsy

صرع در زنان بیش از یک میلیون زن در آمریکا دچار صرع هستند ، لذا به دلیل داشتن این سندروم دارای نیاز های ویژه ای می باشند . زنان مبتلا به صرع اغلب در خلال دوران قاعدگی بیشتر دچار حمله می گردند ، این مسئله به افزایش هورمون های جنسی در این دوران مربوط می شود که تحریک پذیری نورون ها را در قشر مغز دچار تغییر می گرداند .

women-fall-downداروی های ضد تشنج می توانند اثر بخشی قرص های ضد بارداری را کاهش دهند بنابراین باید بیماران را تشویق کرد تا در زمینه روش های دیگر تنظیم خانواده با مراقبین بهداشتی به مشورت بپردازند و اگر قصد حاملگی دارند ، قبل از آن با متخصصین مشاوره های لازم را انجام دهند .3
زنان مبتلا به صرع که در سنین باروری هستند ، نیازمند مراقبت های ویژه و راهنمایی قبل ، بعد و در خلال مدت حاملگی می باشند . در بسیاری از زنان الگوی فعالیت های تشنجی در خلال حاملگی دچار تغییر می گردد . خطر آنومالی های مادرزادی جنینی در مادران دچار صرع ۲ تا ۳ برابر بیشتر است .
تاثیر تشنجهای بوجود آمده در مادر ، همچنین اثرات دارو های ضد تشنج و داشتن زمینه های ژنتیکی ، همگی از جمله مکانیسم هایی هستند که به بروز ناهنجاری ها کمک می کنند ، از آنجا که نوزادان به دنیا نیامده مادران مصرف کنند برخی دارو های ضد تشنج خاص ، در معرض خطر قرار دارند ، بنابراین باید با انجام آزمایش های خون ، سطح سرمی این دارو ها را در خلال حاملگی به دقت تحت کنترل قرار داد . مادران پر خطر ( نوجوانان ، زنان دارای سابقه زایمان دشوار ، زنان دارای دیابت و فشار خون ) باید شناسایی شوند و در مدت حاملگی تحت کنترل قرار گیرند ، چون آسیب های وارد شده به جنین در خلال حاملگی و زایمان می تواند خطر بروز صرع را افزایش دهد . البته تمامی مواردی که ذکر شد ، به مطالعات و بررسی های بیشتری نیاز دارند .
  • از آنجا که بافت استخوانی در اثر مصرف کردن طولانی مدت دارو های ضد تشنج از بین می رود ، بیماران دریافت کننده این دارو ها باید از نظر وجود اوستئوپروز یا کاهش توده استخوانی مورد بررسی قرار گیرند . همچنین باید به آنهاد راهکارهای دیگری را جهت کاهش خطر اوستئوپروز آموزش داد .

  • ملاحظات سالمندی
  • پیشگیری
  • رسیدگی پزشکی
  • در افراد سالخورده ، بروز صرع برای اولین بار وقوع بالای دارد .
  • بیماری مغزی – عروقی علت اصلی بروز تشنج در سالمندان به شمار می آید .
  • افزایش وقوع صرع ناشی از سکته مغزی ، آسیب دیدگی سر ، دمانس ، عفونت ، الکلیسم و کهولت می باشد .
  • درمان بر اساس علت بوجود آورنده صورت می پذیرد .
  • از آنجا که بیشتر افراد سالخورده دارای مشکلات مزمن در امر سلامت خود می باشند لذا ، ممکن است از دارو های دیگری استفاده کنند که با دارو های تجویز شده برای کنترل تشنج ها ، تداخل پیدا نمایند . به علاوه ، میزان جذب ، توزیع ، سوخت و ساز و دفع دارو ها در افراد سالخورده تغییر می نماید که آنها هم به دلیل تغییرات ایجاد شده در عملکرد کلیه و کبد دراثر بالا رفتن سن است . بنابراین افراد مسن باید از نظر بروز اثرات سمی و نامطلوب دارو های ضد صرع ، همچنین پوکی استخوان تحت مراقبت دقیق قرار گیرند .
  • هزینه خرید دارو های ضد صرع برای بیماران سالخورده ای که حقوق ثابت دارند ، می تواند منجر به عدم رعایت دقیبق رژیم درمانی تجویز شده از سوی آنان گردد .

تلاش های به عمل آمده در سطح اجتماعی ، می تواند کلیه پیشگیری از صرع باشد . آسیب دیدگی سر ، یکی از علل اصلی به وجود آورنده صرع است که باید از وقوع آن جلوگیری گردد . با رعایت برنامه های ایمنی و اقدامات احتیاطی در رابطه با ایمنی شغل ، زندگی افراد را می توان نجات داد و از بروز صرع به علت آسیب دیدگی های سر ، پیشگیری نمود .
در کنترل صرع باید به طور اختصاصی نیاز های هر یک از بیماران را بر طرف کرد و فقط به کنترل و پیشگیری از بروز تشنج اکتفا ننمود . کنترل صرع از یک بیمار تا بیمار دیگر متفاوت است چون برخی اشکال صرع ناشی از صدمات مغزی بوده و برخی دیگر در اثر تغییرات شیمیایی مغز پدید می آیند .

درمان دارویی

دارو های فراوانی برای کنترل حملات تشنجی موجود می باشند ، اگر چه مکانیسم های عمل آنها هنوز مشخص و شناخته شده نیست . هدف ، کنترل حملات همراه با بروز کمترین میزان عوارض جانبی است . درمان دارویی به جای معالجه تشنجی ، آنها را تحت کنترل در می آورد . دارو ها براساس نوع حملاتی که باید درمان شوند ، و میزان اثر بخشی و بی خطر بودن دارو ها ، تعیین و انتخاب می شوند . در صورت تجویز داروی مناسب و مصرف صحیح آن ، حملات تشنجی در ۸۰ – ۷۰ % بیماران تحت کنترل در می آید . به ترتیب در ۲۰ % و ۳۰ % بیماران مبتلا به صرع عمومی و صرع منظقه ای ، بیماری با هیچ یک از دارو های موجود بهبود پیدا نمی کند . شاید بتوان علت را ویژگی حملات تشنج یا عدم توانایی بیماران در تحمل اثرات جانبی دارو ها دانست .

  • درمان معمولا با یک دارو آغاز می گردد .
  • دوز آغازین دارو و میزان افزایش آن به بروز عوارض جانبی بستگی دارد .
  • بر میزان دارو در خون به دقت نظارت می شود ، چون سرعت جذب دارو در افراد مختلف ، متفاوت است
  • در صورتی که با مصرف یک دارو حملات کنترل نشوند یا سمیت ناشی از آن افزایش دوز را غیر ممکن سازد ، در آن صورت از دارویی دیگر استفاده می نمایند .
  • دارو را باید با توجه به وجود بیماری های دیگر به طور همزمان ، تغییرات به وجود آمده در وزن یا افزایش استرس ، تنظیم نمود .
  • قطع ناگهانی دارو های ضد صرع می تواند منجر به ایجاد حملات تشنجی با دفعات بیشتر شده و یا بروز صرع پایدار(status epilepticus) را در بیمار تسریع کند .
عوارض جانبی دارو های ضد صرع را می توان به سه دسته تقسیم بندی نمود :
  1. ایدیوسینکراتیک – Idiosyncrasy : یا اختلالات آلرژیک که عمدتا به صورت واکنش های پوستی تظاهر پیدا می کند
  2. سمیت حاد : که ممکن است در همان آغاز تجویز دارو اتفاق افتد
  3. سمیت مزمن : که در مراحل بعدی روند درمان به وقوع می پیوندد .

تظاهرات مربوط به سمیت دارو گوناگون بوده و می تواند کلیه اعضای سیستم های بدن را درگیر سازد . به عنوان مثال هایپرپلازی لثه (ورم و حساسیت لثه) می تواند در اثر استفاده طولانی مدت فنیتوئین (دیلانتین) ایجاد شود . برخی دارو های ضد صرع دارای اثرات شناخته شده خونی ، ادراری تناسلی و کبدی هستند لذا برای بیماران مصرف کننده این داروها باید معاینات فیزیکی و دندانی و تست های آزمایشگاهی به صورت دوره ای انجام گیرد .

جدول زیر دارو هایی که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرند را فهرست بندی کرده است .

4 5 6

تدابیر جراحی

urlجراحی در مورد بیمارانی انجام می شود که صرع آنها ناشی از تومور های داخل جمجمه ای ، آبسه ، کیست یا آنومالی های عروقی باشد . برخی بیماران ، دچار اختلالات صعب العلاجی هستند که به دارو جواب نمی دهند . همچنین ممکن است نوعی فر آیند آتروفی کانونی در اثر ضربه ، التهاب ، سکته مغزی و کمبود اکسیژن پدید آمده باشد . اگر منشا حملات تشنجی ، ناحیه ای با حدود مشخص و منطقی در مغز باشد که بتوان بدون بر جای گذاشتن نقایص عصبی قابل ملاحظه آن را بیرون آورد ، در آن صورت برداشتن ناحیه ایجاد کننده تشنج می تواند سبب کنترل و بهبود طولانی مدت بیماری گردد .

ghjkاین نوع جراحی اعصاب با استفاده از چنیدن روش مدرن و پیشرفته نظیر روش های جراحی میکروسکوپی ، EEG های عمقی ، سیستم های روشنایی و هموستاز پیشرفته و استفاده از دارو های تسکین دهنده اختلالات عصبی ( دروپریدول و فنتانیل ) ، همراهی می شود . این نوع روش ها ، به علاوه استفاده از دارو های بی حس کننده موضعی ، متخصص جراحی اعصاب را قادر می سازد تا عمل جراحی را بر روی بیمار هوشیار و دارای حس و همکاری انجام دهد . با استفاده از وسایل آزمایشگاهی اختصاصی ، نقشه برداری الکتریکی از قشر مغز ، و واکنش بیمار نسبت به محرک ها ، حدود کانون های مولد صرع را می توان تعیین کرد و بعد از آن ، کلیه کانون ها ی مولد صرع ( نواحی غیر طبیعی واقع در مغز ) را برداشت .

همراه با استفاده از دارو و انجام اعمال جراحی در نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به صرع منطقه ای ، می توان اقدام به کاشت ژنراتوری در زیر استخوان ترقوه آنها نمود . این وسیله در ناحیه گردن به عصب واگ متصل می شود ، جایی که پیام های الکتریکی به سوی مغز انتقال می یابند تا فعالیت های تشنجی را کاهش داده و یا کنترل نمایند . پزشک برای تعویض تجهیزات مربوط به دستگاه مولد تحریک ، از یک سیستم تنظیم کننده خارجی استفاده می کند . بیماران نیز قادرند توسط یک آهنربا دستگاه مولد تحریک خود را خاموش و روشن نمایند . برداشتن نواحی کانون صرع طی عمل جراحی ، توانسته است به نحو چشمگیری وقوع صرع را در بیماران دچار صرع های صعب العلاج کاهش دهد ، با این حال برای تعیین اثر جراحی بر روی کیفیت زندگی ، اضطراب و افسردگی این بیماران به تحقیقات بیشتر نیاز می باشد .

epilepticus status وضعیت صرعی یا صرع پایدار ( فعالیت تشنجی حاد و طولانی مدت ) ، در واقع بروز یک سری تشنجات عمومی است که در آن هوشیاری بیمار بلافاصله در فاصله بین حملات به طور کامل بهبود نمی یابد . این اصطلاح تعمیم یافته و شامل کلیه حملات تشنجی مداوم بالینی یا الکتریکی ( بر روی EEG ) که در حدود ۳۰ دقیقه به طول می انجامد نیز می شود حتی اگر اختلالی در سطح هوشیاری پدید نیاید .

این وضعیت نوعی اورژانس پزشکی در نظر گرفته می شود که از اهمیت خاصی برخوردار است . صرع پایدار ، اثرات فزاینده ای به وجود می آورد . انقباضات شدید عضلانی ، سبب می شوند تا نیازهای متابولیکی افزایش یابند ، همچنین در فعالیت های تنفسی نیز تاثیر می گذارند . در مرحله اوج هر حمله که سبب احتقان عروقی و کاهش اکسیژن در مغز می شود ممکن است فرد دچار ایست تنفسی گردد . تکرار دورههای کمبود اکسیژن و ورم مغزی ، می تواند منجر به صدمات غیر قابل برگشت و کشنده مغزی شود .

عواملی که بروز صرع پایدار را سرعت می بخشند عبارتند از :

  • قطع دارو های ضد تشنج
  • تب و عفونت های همزمان
رسیدگی پزشکی
  • هدف از درمان توقف هرچه سریعتر حملات ، اطمینان از وضعیت مناسب اکسیژن رسانی به مغز ، و نگهداری بیمار در وضعیت بدون تشنج می باشد .
  • باید به برقراری راه هوایی و اکسیژن رسانی در حد کافی ، اقدام نمود .
  • اگر بیمار فاقد هوشیاری و پاسخ دهی بوده در آن صورت باید از یک لوله داخل نایی کافدار ( لوله تراشه ) برای وی استفاده کرد .
  • برای متوقف نمودن سریع حملات تشنجی ، باید دیازپام ( والیوم ) ، لورازپام ( آتیوان ) یا فسفنی توئین ( سربیکس ) را به آرامی و به صورت داخل وریدی به بدن بیمار تزریق کرد .
  • برای ایجاد وضعیت بدون تشنج از دارو های دیگر نظیر ( فنی توئین ، فنو باربیتال ) در مراحل بعدی استفاده می کنند .
  • باید مسیری داخل وریدی ایجاد نمود و برای کنترل الکترولیت ها ، گلوکز و سطح فنی توئین سرم اقدام به گرفتن نمونه خون کرد .
  • برای تشخیص ماهیت و نوع فعالیت تشخیص پایش EEG می تواند سودمند واقع گردد .
  • علایم حیاتی و علایم عصبی به طور مداوم تحت کنترل قرار می گیرند .
  • در صورتی که تشنج به علت هایپوگلیسمی ایجاد شده باشد باید دکستروز را به صورت داخل وریدی به مصرف بیمار رساند .
  • اگر درمان های اولیه موفقیت آمیز نبودند ، از بیهوشی عمومی همراه با باربیتورات ها ( با اثر کوتاه مدت ) می توان استفاده کرد .
  • غلظت سرمی داروی ضد تشنج را باید اندازه گیری کرد .
  • غلظت سرمی پایین نشان دهنده آن است که بیمار دارو را مصرف نکرده یا دوز مصرف شده خیلی پایین بوده است .
  • درگیر شدن قلب و دپرسیون تنفسی ممکن است شدید بوده و زندگی فرد را تهید نماید .
  • همچنین احتمال بروز ورم مغزی بعد از وقوع تشنج نیز وجود دارد .

تدابیر پرستاری

  • پرستار باید بررسی و شناخت مداوم و مراقبت از عملکرد های قلبی و تنفسی را آغاز نماید چون خطر بروز دپرسیون دیررس تنفسی و فشار خون که ناشی از مصرف آرام بخش ها و دارو های ضد تشنج جهت متوقف کردن حملات تشنجی می باشد ، وجود دارد . بررسی و شناخت پرستاری همچنین شامل پایش و ثبت فعالیت های تشنجی و واکنش بیمار می باشد .
  • در صورت امکان ، بیمار در حالت خوابیده به پهلو قرار میگیرد تا به تخلیه ترشحات حلقی کمک شود . به دلیل خطر بروز آسپیراسیون ، دستگاه ساکشن باید در دسترس قرار داشته باشد . از مسیر وریدی به دقت مراقبت می شود چون ممکن است در خلال بروز تشنج از جا کنده شود .
  • فردی که به مدت طولانی از دارو های ضد تشنج استفاده کرده است به نحو چشمگیری در معرض خطر شکستگی ناشی از بیماری های استخوانی ( پوکی استخوان ، نرمی استخوان و هیپر پاراتیروئیدیسم ) که از جمله عوارض جانبی درمان با دارو محسوب می گردد ، قرار دارد . لذا در حین بروز تشنج ، با اعمال اقدامات احتیاطی و مراقبت دقیق از بیمار ، وی را در برابر آسیب دیدگی محافظت می نمایند . هیچ تلاشی نباید برای مهار یا کنترل حرکات بیمار صورت گیرد . بیمار دچار تشنج ممکن است به طور ناخواسته سبب آسیب افراد نزدیک خود شود لذا پرستاران باید از خود محافظت نمایند .
منبع : برونر و سودارث ۲۰۰۸ ( مغز و اعصاب )
  • ترجمه : زهرا مشتاق ( عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی )
  • ویرایش : صدیقه سالمی ( عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران )
  • گردآوری تهیه و تنظیم : صادق دهقانی زاده

افزودن به سبد خرید

درباره ی صادق دهقان زاده

من صادق هستم عاشق پرستاری ، از کاری که دارم انجام میدم خیلی خوشحالم . این سایت رو با هدف کمک به ارتقا سطح علمی جامعه پرستاری تاسیس کردم اگه از مطالب اینجا راضی بودید شما هم به کمک من بیاید .

مطلب پیشنهادی

انفارکتوس میوکارد – Myocardial Infarction

( MI ) انفارکتوس میوکارد به معنی انسداد کامل یکی از عروق کرونر ، ثانویه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کد امنیتی * Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.